La Voz de Galicia – 31 de agosto, 2018 →
Aínda lembro unha conferencia sobre a concertina á que asistín hai algúns anos en Nova York. Falaban da orixe do instrumento e do seu uso e calado en diferentes culturas: Inglaterra, Alemaña, Arxentina e os EUA. Quedara fascinada por entender que un instrumento relativamente novo (de comezos do século XIX), nado en Inglaterra e Alemaña, acabara por popularizarse na Arxentina a través dunha versión diferente e máis avanzada do instrumento: o bandoneón, creado polo alemán Heinrich Band (de aí o seu nome). Esa versión da concertina fora introducida na Arxentina probablemente por migrantes, inmigrantes ou mariñeiros, habendo varias teorías sobre a entrada ao país dun instrumento que, sen sabelo, se convertería no son que define unha parte importante da súa cultura no mundo: o son do bandoneón é o son do tango.
Pero estes días a concertina da que se fala no noso país nada ten que ver coa música. Esta concertina é un instrumento inhumano nado probablemente na Primeira Guerra Mundial e deseñado para mancar. E agora, o Goberno central está a buscar unha alternativa ás concertinas instaladas hai trece anos nos valados de Ceuta e Melilla, para ter un valo fronteirizo «moito menos lesivo e moito máis efectivo en evitar os saltos».
Todos os avances culturais son froito da migración, do intercambio de vivencias. O que entendemos por identidade cultural non é senón a suma de todas as realidades que contemos como sociedade. E, tristemente, unha desas realidades levounos a instalar a concertina equivocada: unha arma salvaxe creada para ferir profundamente, e así derramar máis sangue nun problema de fondo imposible de solucionar: o noso muro particular.
